هر آنچه درباره نوره باید بدانیم

مقدمه‌
واجبی خانه یا نوره کش خانه(در سالهای اخیر به خیال ناپسند بودن نامش آنرا نظافتخانه گفته و نوشته اند.) محلی در حمام های سنتی ایران بود،که مردم برای ستردن موی بدن بدانجا می رفتند. واجبی خانه از عناصر معماری حمام های سنتی ایران بشمار می رفت.
واجبی یا نوره (دارو نیز بدان می گفتند) ترکیبی از آهک و زرنیخ بود،که در این امر مورد استفاده قرار می گرفت.این ترکیب را که به صورت پودر خشک بود، با آب خمیر می کردند و بر پوست بدن می مالیدند و زمانی را تحمل می نمودند تا دارو اثر خود را گذارد .این زمان در واجبی خانه سپری می شد.از آنجاییکه ایرانیان از دوران باستان بر امر نظافت  اصرار داشتند،و پس از اسلام هم این رفتار تشدید شد بنابراین در اعصار گذشته ستردن موهای بدن در میان ایرانیان بسیار اهمیت داشت،و از رفتارهای آیینی – اعتقادی بشمار می رفت.

در فرهنگ اسلامی چون خیلی تاکید شده برخی به آن لقب واجبی (واجبین) داده اند.در برهه‌ای از زمان‌های اخیر به دلیل تمسخر کلمه واجبین در بین مردم، استفاده از آن کنار گذاشته شد و نتیجه‌اش بیماری‌های گوناگون امروزی حاصل گردید...
فلسفه نوره گذاشتن فقط رفع موی زائد نیست،بلکه خارج کردن مواد زائد بدن از نقاط مختلف بدن هست.

در تاریخ نقل کرده اند که نوره توسّط حضرت سلیمان نبی (علیه‌السّلام) ابداع شده و با ترکیب خاصّی از آهک و زَرنیخ ساخته می‌شود.

اهمیت نوره‌
از حضرت صادق سلام الله علیه نقل شده است:السُّنَّهُ فِی النُّورَهِ فِی کُلِّ خَمْسَهَ عَشَرَ یَوْماً فَمَنْ أَتَتْ عَلَیْهِ إِحْدَى وَ عِشْرُونَ یَوْماً فلیستدین [فَلْیَسْتَدِنْ‏] عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لْیَتَنَوَّرْ وَ مَنْ أَتَتْ عَلَیْهِ أَرْبَعُونَ یَوْماً وَ لَمْ یَتَنَوَّرْ فَلَیْسَ بِمُؤْمِنٍ وَ لَا مُسْلِمٍ
یعنی سنت در استفاده از نوره هر پانزده روز یک بار است و اگر بر کسی بیست و یک روز بگذرد، باید برای استفاده از نوره قرض کند، و اگر بر کسی چهل روز گذشت و از نوره استفاده نکرد، آن شخص نه مؤمن است و نه مسلمان.
(شیخ صدوق، الخصال، ج‏۲، ص ۵۰۴)
در سه مورد قرض گرفتن جایز است:

(خریدنوره، خریدگوشت وزیارت امام حسین (علیه السلام))

نوره های آماده وکار خانه ای به جای آرسنیک ،سولفات باریم دارند که باعث آسیب های خاصی به بدن می‌شود.(گاهی اوقات حتی سقط چنین)

خواص نوره:
* تقویت قوای جنسی در هر دو گروه مردان و زنان و درمان سردمزاجی
* تقویت کمر مردان
* رفع بوی بد بدن
* مفید برای بیماران دیابتی
* مفید برای پوکی استخوان
* پيشگيري از جنون، خوره، پيسي، جذام، برص و آکله
* موثر در درمان بیماری‌های پوستی
* رفع دلگیری و پریشانی(کسانی که تندخو و بداخلاق هستن ، کف پاهایشان در حمام نوره بمالند 5 دقیقه بعد بشویند ، پا محل تجمع سوداست،چون هم اندام انتهایی است وهم جاذبه زمین مدام خون و مواد زائد رو به سمت خودش میکشد.)
* موثر در درمان لاغری و موجب رویش گوشت
* پيشگيري از سرطان سينه (در صورت استفاده براي موهاي زير بغل)
* پيشگيري از سرطان خون (در صورت بوئيدن)
* پيشگيري از سرطان پوست (در صورت استفاده بر روی پوست تمام بدن)
* از درمان‌های موثر غلبه سودا (منشا بسیاری از بیماری‌ها)
* زیاد کردن شَحم کلیه‌ها (مفید برای بیماری‌های کلیه)
* درمان شپش، قارچ پوستی، گال و...
* بهبود رماتیسم، کمر درد، آرتروز، سیاتیک و...
* پیشگیری از پروستات
* افزايش نور چشم
* تقويت مفاصل
* موثر در درمان بيماري هاي کليه و مثانه
* محکم شدن استخوان‌ها و درمان پوکي استخوان
* تقویت سیستم ایمنی بدن
* نوره مجفف است( یعنی خشک کننده، دوایی است که رطوبت‌های عضو یا بدن راتلطیف می‌کند یا به تحلیل می‌برد ودر آن خشکی ایجاد می کند.)
* مسخن است(یعنی گرم کننده عضو یا بدن است.)
* منزج اخلاط بدن است (یعنی پختن اخلاط اضافی بدن واماده کردن  برای خروج از بدن)
* باز کننده ورم ودمل است

روش استفاده:
به مقدار نیاز با آب داغ یا گرم خمیر کنید و به بدنِ خشک بمالید؛ پس از حدود سه تا پنج دقیقه به محض سوزش ضعیف(ببینید با گرفتن یا خراشیدن با ناخن، موها کَنده شدند) آن‌وقت بشویید.
اگر نیاز بود کل بدن را نوره بکشید( اپیلاسیون) از پاها شروع کنید تا بالا تنه تمام شود؛زیرا در این هنگام اگر موهای پایین کَنده شود دیگر هنگام شستن، آب به بالا نمی‌خورد و در نتیجه قسمت به قسمت که کَنده شود، می‌شوییم.
اگر از بوی آن خوشتان نیامد به جای آب با گلاب گرم خمیر کنید.
در ضمن این ماده به خاطر داشتن آهک مانع ورود سوسک و سایر حشرات و بوی نامطبوع از چاه حمام می‌شود.

دعای بکارگیری نوره
امام صادق عليه السّلام فرمود:

«مَنْ أَرَادَ أَنْ يَتَنَوَّرَ فَلْيَأْخُذْ مِنَ اَلنُّورَةِ وَ يَجْعَلُهُ عَلَى طَرَفِ أَنْفِهِ وَ يَقُولُ: اَللَّهُمَّ اِرْحَمْ سُلَيْمَانَ بْنَ دَاوُدَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ كَمَا أَمَرَنَا بِالنُّورَةِ فَإِنَّهُ لاَ تُحْرِقُهُ اَلنُّورَةُ إِنْ شَاءَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ

كسى كه ميخواهد نوره بكشد مقدارى از آن را بردارد و بر سر بينى خود برد و بخواند:«اللّهمّ‌ ارحم سليمان بن داود عليهما السّلام كما أمرنا بالنّورة» يعنى بار خدايا رحمت فرست بر سليمان بن داود چنان كه او ما را بنوره كشيدن امر كرده است پس كسى كه چنين كند بخواست خداى عزّ و جلّ‌ نوره او را نميسوزاند. (من لا یحضره الفقیه / ترجمه بلاغی و غفاری ;  ج ۱  ص ۱۵۸)

نکات مهم در استفاده از نوره
کسی که می خواهد با بکارگیری نوره از آسیب زخم و ترک و سیاهی پوست در امان بماند قبل از بکارگیری نوره موضع را با آب سرد بشوید.
کسی که می خواهد در حمام نوره استفاده نماید از 12ساعت قبل از آن از آمیزش اجتناب نماید.
در داخل نوره مقداری از صبر زرد و اقاقیا وحضحض قرار بده ،حال یا به صورت جمع و یا از هر کدام مقداری بکار بگیر.
بعد از بکارگیری نوره بدن گیاهان معطری مانند:برگ هلو،برگ عصفر(گلی مانند زعفران یا گل رنگ)حنا،سعدکوفی،گل سرخ،سنبل الطیب،را به بدن بمالد.
کسی که می خواهد از سوزش نوره در امان باشد از زیاد ماندن نوره بر بدن کم کند و هنگام عمل آمدن نوره آن را بشوید.
در هنگامی که از ناحیه نوره سوزش بر بدن وارد شد از ترکیب دال عدس اسیاب شده و سرکه و گلاب خمیری تهیه و بر موضع زخم بمالید.
جهت رفع اثر سوزش نوره می توان از روغن گل سرخ و سرکه و یا از سرکه به تنهایی استفاده نمود.
کسی که از نوره استفاده نماید و کل بدن را بعد از آن حنامالی نماید از سه بیماری جذام،پیسی،و خوره در امان خواهد بود.
مانعی ندارد که شخص جنب بعد از 12 ساعت از گذشت جنابتش از نوره استفاده نماید زیرا نوره بر نظافت جنب می افزاید.
کسی که نشسته نوره می زند ترس بیماری فتق برای او وجود دارد.
امکان بکارگیری مجدد نوره با کوتاهی مو نیز هست چرا که نوره بسیار مایه پاکیزگی می شود.

اما برای نوجوانان و جوانان مجرد‌
امام على عليه السلام : موى هيچ مردى زياد نشود ، مگر آن كه شهوتش كاهش يابد.

 (كتاب من لا یحضره الفقیه، جلد 3، صفحه 472، حدیث 4649 عن إسماعیل بن أبی زیاد عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلام، مكارم الأخلاق، جلد 1، صفحه 504، حدیث 1744 عن الإمام الصادق عنه علیهماالسلام، عوالی اللآلی، جلد 3، صفحه 309، حدیث 128، بحار الأنوار، جلد 104، صفحه 87، حدیث 52)

الكافى به نقل از محمّد بن يحيى ، در حديثى كه سندش را به معصوم عليه السلام رسانْد : مردى نزد پيامبر خدا آمد و گفت : اى پيامبر خدا! من توانايى مالى ندارم تا زنانى به همسرى گيرم. اينك از بى‌همسرى به پيشگاه تو شكايت مى‌آورم.
فرمود :«موى بدنت را وا گذار تا فراوان شود و پيوسته نيز روزه بگير».
او اين كار را انجام داد و چيرگىِ‌ شهوت وى از ميان رفت.

( الكافي ، جلد 5 ، صفحه 564 ، حديث 36 ، عوالي اللآلي ، جلد 3 ، صفحه 309 ، حديث 129)

روایات اسلامی مرتبط با نوره
1. امام على عليه السلام : نوره ، يك پاك كننده است.
2. امام على عليه السلام : نوره ، يك تعويذ(نگه دارنده)و مايه پاكى بدن است.
3. امام صادق عليه السلام : پيامبر خدا در هر جمعه ، موى زَهار و زير سرين را نوره مى‌كشيد.
4. امام على عليه السلام : براى مؤمن ، اين را دوست دارم كه در هر پانزده روز يك بار ، موزدايى كند.
5. امام صادق عليه السلام : زدودن موها با تيغ در هر هفت روز ، و با نوره در هر پانزده روز ، پسنديده است.
6. امام صادق عليه السلام : سنّت در مورد نوره ، آن است كه هر پانزده روز يك بار انجام شود. اگر بيست روز بر تو گذشت و اين كار را انجام ندادى و هيچ چيز هم براى خريد آن نداشتى ، به حساب خداوند ، قرض كن. (در الخصال بجای "بیست" عدد "بیست و یک" آمده.)
7. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كس به خدا و روز واپسين ايمان دارد ، مبادا كه موى عانه خود را بيش از چهل روز وا گذارد. براى هر زنى هم كه به خدا و روز واپسين ايمان دارد ، روا نيست براى بيشتر از بيست روز ، اين كار را ترك كند.
8. الكافى به نقل از عبد الرحمن بن ابى عبد اللّه : روزى با امام صادق عليه السلام به حمّام رفتم. به من فرمود :«اى عبد الرحمن! موزدايى كن».
گفتم : چند روز پيش ، موهاى خود را زدوده‌ام.
فرمود :«موزدايى كن ؛ چرا كه اين ، يك طهارت است».
9. امام صادق عليه السلام : يك بار نوره كشيدن در تابستان ، از ده بار در زمستانْ‌ بهتر است.
10. امام رضا عليه السلام : هر گاه خواستى جوش برنيايد و بر بدنت هيچ زخم يا تَرَك پوست و يا سياهْ‌ لكّه‌اى رخ ننمايد ، پيش از نوره كشيدن ، با آب سرد ، شستشو كن. هر كس مى‌خواهد براى نوره كشيدن به حمّام برود ، دوازده ساعت ، يعنى يك روز كامل پيش از آن ، از نزديكى خوددارى كند. سپس اندكى صبر يا اقاقيا و يا پيلْ‌ زَهره و يا قدرى از همه آنها را با هم در نوره بريزد. البته اين كار را پس از آن انجام دهد كه نوره ، در آب گرمى حل شده
باشد كه در آن ، بابونه يا مَرزَنگوش يا گُلِ‌ بنفشه خشك و يا اندكى از همه آنها ، به اندازه‌اى كه بوى خود را به آب بدهد ، جوشانده شده است. در اين ميان ، زرنيخ هم بايد به اندازه يكْ‌ ششمِ‌ نوره باشد.
پس از نوره كشيدن هم بايد چيزى همانند برگ هلو ، كُنجاره گل كاجيره ، حَنا و مُشكك و گُل سرخ به بدن ماليده شود تا بوى آن را از ميان ببرد. هر كس مى‌خواهد از سوختن بدن با نوره در امان بماند ، كمتر آن را هم بزند و به محض عمل نمودن ، آن را بشويد و قدرى روغن گُل سرخ نيز بر بدن بمالد. و اگر نوره بدن را بسوزانْد ، مقدارى عدس پوست‌كَنده بردارد ، خوب آرد كند ، در گلاب و سركه حل كند و بر جاى زخم بمالد ، كه به اذن خداوند متعال ، بهبود خواهد يافت. آنچه مانع اثر گذاشتن نوره بر بدن مى‌شود ، اين است كه محل ، با سركه انگور ، پياز دشتىِ‌ كاملاً تُرش و روغن گُل سرخ ، خوب ماليده شود.

استِعمالُ‌ النّورَةِ‌ لإزالَةِ‌ الشَّعرِ
1. الإمام عليّ‌ عليه السلام : النّورَةُ‌ طَهورٌ.
(الكافي ، جلد 6 ، صفحه 505 ، حديث 1 عن سليم الفرّاء ، كتاب من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 119 ، حديث 254 ، تهذيب الأحكام ، جلد 1 ، صفحه 374 ، حديث 1156 ، مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 146 ، حديث 388 كلاهما عن هارون بن حكيم الأرقط خال الإمام الصادق عليه‏السلام عن الإمام الصادق عليه‏السلام وكلاهما نحوه ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 93،ح14)

2. عنه عليه السلام : النّورَةُ‌ نُشرَةٌ‌ و طَهورٌ لِلجَسَدِ.
(الكافي ، جلد 6 ، صفحه 506 ، حديث 7 ، ثواب الأعمال ، صفحه 39 ، حديث 1 كلاهما عن أبي بصير عن الإمام الصادق عليه‏السلام ، الخصال ، صفحه 611 ، حديث 10 عن أبي بصير ومحمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عن آبائه عنه عليهم‏السلام ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 89 ، حديث 5 )

3. الإمام الصادق عليه السلام : كانَ‌ رَسولُ‌ اللّهِ‌ صلى الله عليه و آله يَطلِي العانَةَ‌ و ما تَحتَ‌ الأَليَتَينِ‌ في كُلِّ‌ جُمُعَةٍ‌.
(الكافي ، جلد 6 ، صفحه 507، ح14)

4. الإمام عليّ‌ عليه السلام : احِبُّ‌ لِلمُؤمِنِ‌ أن يَطلِيَ‌ في كُلِّ‌ خَمسَةَ‌ عَشَرَ يَوماً.
(الكافي ، جلد 6 ، صفحه 506 ، حديث 8 ، كتاب من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 119 ، حديث 258  ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 89 ،ح5)

5. الإمام الصادق عليه السلام : التَّنَظُّفُ‌ بِالموسى في كُلِّ‌ سَبعٍ‌، و بِالنّورَةِ‌ في كُلِّ‌ خَمسَةَ‌ عَشَرَ يَوماً.
(مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 138، ح346 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 83،ح1)

6. عنه عليه السلام : السُّنَّةُ‌ فِي النّورَةِ‌ في كُلِّ‌ خَمسَةَ‌ عَشَرَ يَوماً ، فَإِن أتَت عَلَيكَ‌ عِشرونَ‌ يَوماً و لَيسَ‌ عِندَكَ‌ فَاستَقرِض عَلَى اللّهِ‌.
(الكافي ، جلد 6 ، صفحه 506 ، حديث 9 ، كتاب من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 119 ، حديث 259 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 89 ،ح3)

7. رسول اللّه صلى الله عليه و آله : مَن كانَ‌ يُؤمِنُ‌ بِاللّهِ‌ وَ اليَومِ‌ الآخِرِ فَلا يَترُك عانَتَهُ‌ فَوقَ‌ أربَعينَ‌ يَوماً ، ولا يَحِلُّ‌ لاِمرَأَةٍ‌ تُؤمِنُ‌ بِاللّهِ‌ وَ اليَومِ‌ الآخِرِ أن تَدَعَ‌ ذلِكَ‌ مِنها فَوقَ‌ عِشرينَ‌ يَوماً.
(الكافي ، جلد 6 ، صفحه 506 ، حديث 11 ، كتاب من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 119 ، حديث260 ، مکارم الاخلاق،  ج1،ص139، ح352، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 91 ، حديث 14)

8. الكافي عن عبد الرحمن بن أبي عبد اللّه : دَخَلتُ‌ مَعَ‌ أبي عَبدِ اللّهِ‌ عليه السلام الحَمّامَ‌ ، فَقالَ‌ لي : يا عَبدَ الرَّحمنِ‌ اطَّلِ‌ ، فَقُلتُ‌ : إنَّمَا اطَّلَيتُ‌ مُنذُ أيّامٍ‌.
فَقالَ‌ : اطَّلِ‌ ؛ فَإِنَّها طَهورٌ.
(الكافي ، جلد 6 ، صفحه 505 ، حديث 2 و ص498، ح9)

9. الإمام الصادق عليه السلام : طَليَةٌ‌ فِي الصَّيفِ‌ خَيرٌ مِن عَشرٍ فِي الشِّتاءِ.
(الكافي ، جلد 6 ، صفحه 506 ، حديث 12)

10. الإمام الرضا عليه السلام : إذا أرَدتَ‌ ألاّ يَبثَرَ ٤ [ بَدَنُكَ‌ ] ، ولا يُصيبُكَ‌ قُروحٌ‌ ولا شِقاقٌ‌ ولا سَوادٌ ، فَاغسِل بِالماءِ البارِدِ قَبلَ‌ أن تَتَنَوَّرَ.
و مَن أرادَ دُخولَ‌ الحَمّامِ‌ لِلنّورَةِ‌ ، فَليَتَجَنَّبِ‌ الجِماعَ‌ قَبلَ‌ ذلِكَ‌ بِاثنَتَي عَشرَةَ‌ ساعَةً‌ ، و هُوَ تَمامُ‌ يَومٍ‌ ، وَ ليَطرَح فِي النّورَةِ‌ شَيئاً مِنَ‌ الصَّبِرِ وَ القاقيا وَ الحُضَضِ‌ ، أو يَجمَعُ‌ ذلِكَ‌ و يَأخُذُ مِنهُ‌ اليَسيرَ إذا كانَ‌ مُجتَمِعاً أو مُتَفَرِّقاً.
ولا يُلقي فِي النّورَةِ‌ مِن ذلِكَ‌ شَيئاً ، حَتّى تُماثَ‌ النّورَةُ‌ بِالماءِ الحارِّ الَّذي يُطبَخُ‌ فيهِ‌ البابونَجُ‌ و المَرزَنجُوشُ‌ ، أو وَردُ البَنَفسَجِ‌ اليابِسِ‌ ؛ و إن جَمَعَ‌ ذلِكَ‌
أخَذَ مِنهُ‌ اليَسيرَ مُجتَمِعا أو مُتَفَرِّقا قَدرَ ما يَشرَبُ‌ الماءُ رائِحَتَهُ‌.
وَ ليَكُن زرنِيخُ‌ النّورَةِ‌ مِثلَ‌ ثُلثِها. و يَدلُكُ‌ الجَسَدَ بَعدَ الخُروجِ‌ مِنها ما يَقطَعُ‌ ريحَها كَوَرَقِ‌ الخَوخِ‌ ، و ثَجيرِ العُصفُرِ ، وَ الحِنّاءِ ، وَ السُّعدِ وَ الوَردِ.
و مَن أرادَ أن يَأمَنَ‌ النّورَةَ‌ و يَأمَنَ‌ إحراقَها ، فَليُقلِل مِن تَقليبِها ، وَ ليُبادِر إذا عُمِلَت في غَسلِها ، و أن يَمسَحَ‌ البَدَنَ‌ بِشَيءٍ مِن دُهنِ‌ وَردٍ. فَإن أحرَقَت وَ العِياذُ بِاللّهِ‌ اخِذَ عَدَسٌ‌ مُقَشَّرٌ فَيُسحَقُ‌ بِخَلٍّ‌ وَ ماءِ وَردٍ ٥ ، و يُطلى عَلَى المَوضَعِ‌ الَّذي أحرَقَتهُ‌ النّورَةُ‌ ؛ فَإِنَّهُ‌ يَبرَأُ بِإِذنِ‌ اللّهِ‌.
وَ الَّذي يَمنَعُ‌ مِن تَأثيرِ النّورَةِ‌ لِلبَدَنِ‌ هُوَ أن يُدلَكَ‌ عَقيبَ‌ النّورَةِ‌ بِخَلِّ‌ عِنَبٍ‌ ، و دُهنِ‌ وَردٍ دَلكاً جَيِّداً.
(طب الامام الرضا،ص31،بحارالانوار،ج62،ص332)