شربت سکنجبین عسلی 700 گرمی

سكنجبين چیست؟

ﺳﻜﻨﺠﺒﻴﻦ‌ﻫﺎ از اﺷﻜﺎل ﻣﻬﻢ دارویی در ﻃﺐ سنتی اﻳﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﺳﺮﻛﻪ و ﻋﺴﻞ ﻳﺎ ﺷﻜﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺟﺰای ﭘﺎﻳﻪ و اﻧﻮاع اﺟﺰای اﻓﺰودنی دﻳﮕﺮ در ﺗﻬﻴﻪ آن اﺳﺘﻔﺎده می‌شده است. اﻳﻦ ﻓﺮآورده از ﻣﻨﻈﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺐ سنتی دارای ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﻓﺮاوانی در ﺣﻔﻆ ﺻـﺤﺖ اﻧﺴﺎن و درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎری‌ها اﺳﺖ.

سکنجبین عربی شده واژه پارسی سكنگبين است، اين واژه از دو كلمه «سِک» به معنای سركه و «انگبين» بـه معنای شهد یا عسل تركيب شده كه نشان دهنده نوع ترکیب‌های پايه مورد استفاده در ساخت انواع سکنجبین است. یعنی در اصل سکنجبین با عسل و یا شهد درست می‌شده و گاهی با اضافه کردن اجزای دیگر مانند عناب، آلبالو، پیاز عنصل، افتیمون و ... آن را تهیه می‌کردند.

در کتب حکما تا هزار و دویست و شصت نوع سکنجبین ذکر شده است.

همچنین در منابع مستند طب ایرانی از ﺳﻜﻨﺠﺒﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺮاب سرکه یا شربت سرکه یاد شده است. به این معنی که سکنجبین یک نوع شکل دارویی مایع تهیه شده از سرکه است که در فرآیند تهیه انواع شربت به عنوان جزء پایه مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در یونان ﻗﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﺳﻜﻨﺠﺒﻴﻦ "اودرﻣﺎلی" گفته می‌ﺷﺪه و نوعی از آن که اختصاصا از ﺳﺮﻛﻪ و ﻋﺴﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ می‌شده به "اﻛﺴﻮﻣﺎلی" ﻣﻌﺮوف ﺑﻮده و به نظر می‌رسد که واژه "Oxymel" که اﻣﺮوزه در زﺑﺎن انگلیسی ﺑﺮای نامیدن سکنجبین به کار می‌رود از این واژه گرفته شده باشد.

در برخی از منابع فيثاغورث به عنوان اولين سازنده و پايه‌گذار شربت سکنجبین معرفی شده است.

فواید شربت سكنجبین

از دﻳﺪﮔﺎه ﺣﻜﻤﺎی ﻃﺐ سنتی، ﺳﻜﻨﺠﺒﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺣﺎﻓﻆ ﺻﺤﺖ و سلامت ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و از دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺬﻛﻮر ﻧﻮع ﺳﺎده سکنجبین ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺪن‌ها اﺳﺖ و ﻋﻨﻮان ﻣﻮاﻓﻖ ﺟﻤﻴﻊ اﻣﺰﺟﻪ یا موافق و متناسب با تمام مزاج‌ها به آن داده ﺷﺪه اﺳﺖ. این اکسیر گیاهی دافع صفراست و صفرای اضافی بدن را خارج می‌کند، سکنجبین از عسل و سرکه ساخته می‌شود که نفوذ غذا را به سلول‌های بدن افزایش می‌دهد.

شيخ الرييس ابوعلی سينا سکنجبین را دستاورد حکمای پارسی می‌داند كه از اين طريق به يونانی‌ها رسيده است.

عمده خاصیت سكنجبين ساده، درمان بيماری‌های با غلبه گرمی و خصوصاً غلبه گرمی و خشكی است. همچنين در مورد اثرات عمومی سكنجبين‌ اشاره شده كه تشنگی را برطرف می‌كند، باعث سكون صفرا می‌شود، كام و دهان را مرطوب نگه می‌دارد و گرفتگی‌ها داخلی را باز كرده، اخلاط رقيق را توسط ادرار از رگها بيرون می‌كند و چه بسا می‌تواند طبع را نرم و باعث اسهال شود.

اگر سکنجبین با تخم کاسنی و کمی گلاب مخلوط شود، نوشیدنی پرفایده‌تری خواهد شد، خصوصا برای افرادی که طبع گرم دارند یا کسانی که مبتلا به نفخ هستند منافع زیادی دارد، اما برای مبتلایان به زخم معده توصیه نمی‌شود.

خواص طبی سكنجبين

شربت سکنجبین یک داروی مُفَتح سدد است، یعنی گشاینده‌ی گرفتگی‌ها یا داروی بازکننده عروق بدن است. سکنجبین یک داروی مُقطع اخلاط لزجی است که به سطح و جدار مجاری بدن می‌چسبد و اسباب انواع گرفتگی‌ها و غیره را فراهم می‌کنند، یعنی سکنجبین دارای قدرت تکه تکه کردن (تقطیع) مواد لزجی است که به سطح و جدار مجاری می چسبند و سبب انسداد مجاری می شوند.

سکنجبین یک داروی مُلطف است، یعنی مواد غلیظ را لطیف می‌کند. شربت سکنجبین یک داروی تغلیظ کننده مواد رقیق است، همچنین سکنجبین یک داروی تسکین دهنده حدت خلط خون و خلط صفرا است و یک فرآورده بسیار موثر در رفع تشنگی به شمار می‌رود. در کسانی که رطوبت از ریه آنها به سختی و با سرفه شدید خارج می‌شود، مصرف سکنجبین یک تسهیل کننده خروج خلط است، البته در این مورد لازم است با پزشک خود مشورت نمایند.

بهتر است سکنجبین را با یخ یا وسیله دیگری مانند یخچال سرد نکرد.

حکیم جرجانی سكنجبين را مولد خون لطيف دانسته و ذكر می‌كند كه سكنجبين خلط‌ها را لطيف و سينه را پاك كرده و گرفتگی کبد و طحال را باز می‌کند. عقيلی خراسانی در ذكر خواص شربت سكنجبين، آن را در ساكن كردن خلط صفرا به خصوص زمانی كه خنک نوشيده شود موثر دانسته و ذكر كرده كه اگر در معده و روده‌ها رطوبتی باشد آن را نضج داده و با اجابت طبع دفع می‌‌كند. همچنين از نظر وی، سكنجبين بسیار موافق كبد است و سده یا گرفتگی کبد را باز می‌کند.

 سکنجبین داروی گشاینده‌ی گرفتگی‌ها یا داروی بازکننده عروق بدن است.

خواص سكنجبين در بهار

حکیم عقيلی خراسانی از برجسته‌ترین علمای طب ایرانی یکی از تدابير حفظ تندرستی در بهار را خوردن سكنجبين می‌داند. محمد بن زکریای رازی هدف استفاده از سکنجبین را چنین ذکر کرده: يكی رفع تشنگی و ايجاد سردی و ديگر تلطيف مزاج و تقطيع اخلاط و فرونشاندن گرمی و جلای معده به عنوان اموری كه در حفظ صحت انسان نقش مهمی دارند.

همچنين وی در رساله اختصاصی كه در آن فوايد شربت سكنجبين را بيان كرده، يكی از مهم‌ترین عوامل حفظ سلامتی را جلوگيری از بسته شدن رگها در بدن می‌داند و براي سكنجبين به جز افعال و خواص اشاره شده خاصيت باز كردن رگها بدون ايجاد گرمی را نيز شرح می‌دهد.

سكنجبين با کاهو

خوراکی‌های سنتی همچنان مورد علاقه بسیاری از ماست. یکی از این خوراکی‌ها سکنجبین است که در گذشته هم مورد توجه حکمای طب سنتی و هم مورد قبول مردم بوده است. اگر از مادربزرگ‌هایتان بپرسید حتما طرز تهیه آن را به خوبی می‌دانند، ما هم در ادامه مطلب طرز تهیه شربت سکنجبین را شرح دادیم.

ترکیب کاهو با سکنجبین نیکوترین اثر را در اعتدال و لینت مزاج دارد.

تجربه‌های گذشته نشان داده که مصرف سکنجبین با کاهو در فصل بهار خواص درمانی بی نظیری دارد و از بروز برخی از بیماری‌ها جلوگیری می‌کند. کاهو یک سبزی مغذی است و طبیعت سرد و تر آن از خشکی و گرمی مزاج می‌کاهد و ترکیب آن با سکنجبین نیکوترین اثر را در اعتدال و لینت مزاج دارد.

همچنین از منظر طب سنتی ایرانی کاهو جزء مواد غذایی است که علاوه بر خاصیت غذایی خاصیت دارویی نیز دارد. طبیعت یا طبع کاهو نیز سرد و تر است و مصرف زیاد و مداوم آن امکان ابتلا به سوء مزاج سرد و تر را افزایش می‌دهد. برای همین از دوران کهن طبق تجویز حکما برای از بین بردن اثرات سوء کاهو، آن را با سکنجبین ترکیب می‌کردند.

سکنجبین مصلح چیست

شربت سكنجبين علاوه بر كاربرد مستقيم در حفظ سلامتی يا درمان بيماری‌ها، به عنوان مصلح برخی مفردات مانند رطب، رازيانه، اسطوخدوس و برخی داروهای ديگر نيز مورد استفاده قرار می‌گيرد. بدين ترتيب كه وقتی فرد بيماری به علت نوع بيماری خود نيازمند مصرف داروهای خاصی مانند اسطوخودوس است ممكن است به علت كيفيت گرم خود يـا ساير خصوصيات، برای او عوارضی را ايجاد كند، مصرف همزمان سكنجبين با داروی مذكور به عنوان مصلح آن دارو از بروز عوارض نامطلوب پيشگيری می‌كند.

مضرات سکنجبین

مصرف سكنجبين نيز دارای محدوديت‌هايی است، برای مثال مصرف شربت سکنجبین بر روی برخی مزاج‍ها مانند مزاج اطفال اثر مسهلی از خود نشان می‌دهد و سبب اسهال می‌شود. همچنين مصرف طولانی مدت آن در بيماری‌های سرد اعضايی مانند رحم، معده و تارهای عصبی مضر اسـت و این عوارض در سرد مزاج‌ها بيشتر بوده و با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد.

انواعی از سكنجبين كه مزه ترش آنها غلبه دارد باعث تحريك سرفه شده و به ريه آسيب ميزند، همچنین سکنجبین ترش در برخی افراد که در امعا مشکل دارند ممکن است باعث سحج امعا یا زخم روده شود...

در مضرات سکنجبین غیرترش گفته‌اند مضر کسی است که سرفه دارد و نیز مضر افرادی است که در دستگاه گوارش زخم دارند، همچنین کسانی که مبتلا به بیماری آبله و حصبه یعنی سرخک هستند از مصرف سکنجبین زیان می‌بینند.